از قدیم مرسوم بوده که می‌گویند «در هر معامله ای، جنس را باید خوب بررسی کنی تا با مشخصاتی که به فروشنده سفارش داده‌ای کاملاً منطبق باشد». با این حال، خیلی از مواقع ممکن است این توصیه حکیمانه را زیرپا بگذاریم و اشتیاق خرید، ما را به تعجیل در تحویل گرفتن آن کالا وادار کند. یکی از این مواقع هنگام تحویل گرفتن خودرو از نمایندگی‌ها است. آن هم در شرایطی که به دلیل نوع خرید یا احیاناً پس و پیش شدن موعد تحویل، هر چه سریع تر می‌خواهیم این قسمت آخر هم هر چه زودتر تمام شود. این جاست که ممکن است هر نوشته‌ای از جمله فرم تحویل را که جلویمان می‌گذارند، بدون بررسی امضا کنیم. با این حال، باید گفت که هم قانون و هم کارشناسان بر بازدید کامل خودرو هنگام تحویل تاکید دارند تا بی جهت وارد فرایند استفاده از ضمانت نامه در صورت وجود نقص در خودرو نشویم. این که هنگام تحویل گرفتن خودرو به چه نکاتی توجه کنیم، موضوع گزارش امروز است که در قالب چند گام آن را بررسی می‌کنیم. قبل از آن، نگاهی به قانون خواهیم داشت تا حق قانونی خریدار خودرو هنگام تحویل، روشن تر شود.
تکالیف عرضه کننده هنگام تحویل خودرو به مشتری
آیین نامه اجرایی قانون حقوق مصرف کنندگان خودرو که فروردین سال قبل به تصویب رسیده، تکالیف عرضه کننده را هنگام تحویل خودرو به خریدار مشخص کرده است. کنترل خودرو در حضور خریدار: این آیین نامه در ماده 9 خود، تصریح می‌کند: «عرضه کننده موظف است در زمان تحویل، خودروی درخواستی مصرف کننده را در حضور وی کنترل کرده و پس از اطمینان یافتن از بی عیب بودن، خودرو را تحویل دهد. در صورت وجود عیب احتمالی نیز، عرضه کننده موظف است عیب مربوط را مطابق زمان استاندارد تعمیرات، رفع کند. مشروط بر این که رفع عیب، موجب کاهش ارزش خودرو نشود. در غیر این صورت عرضه کننده موظف است برای تعویض خودرو و یا کسب رضایت کتبی مصرف کننده اقدام کند.»
ارائه اسناد و مدارک: در آیین نامه یادشده ذکر شده است که علاوه بر تحویل خودرو، خودروساز مکلف است سند فروش، صورت حساب فروش همراه با درج تفکیکی اقلام تشکیل دهنده بهای خودرو شامل بهای خالص، شماره گذاری، بیمه، عوارض، مالیات و سایر موارد مربوط، برگه‌های ضمانت، کتابچه راهنمای مصرف کننده حداقل به زبان فارسی و تجهیزات اضافی را در زمان تحویل به مصرف کننده ارائه دهد.
هنگام دریافت خودرو چه مواردی را بررسی کنیم؟
همان طور که دیدیم، قانون بر حق شمای خریدار برای بررسی خودرویی که می‌خواهید تحویل بگیرید تاکید کرده است. بنابراین در این موقع، اصلاً هول نشوید و عجله نکنید و موارد را طبق گام‌های زیر یکی یکی بررسی کنید. البته بهتر است همان طور که اشاره خواهد شد، هنگام تحویل خودرو، یک نفر دیگر هم همراه شما باشد.
1 – زمان مناسبی را برای تحویل گرفتن خودرو اختصاص دهید: در صورتی که نمایندگی با شما تماس گرفته و گفته است که برای تحویل گرفتن خودرو مراجعه کنید، عجله نکنید و این کار را به اولین زمانی که وقت مناسبی بتوانید برای آن بگذارید، موکول کنید. کارشناسان توصیه می‌کنند که بهتر است این زمان، هنگام غروب آفتاب نباشد، چرا که در این مواقع، عیوب احتمالی بدنه و رنگ خودرو، کمتر به چشم می‌آید.
2 – ظاهر و رنگ : اولین مرحله برای تحویل خودرو، بررسی بدنه و رنگ است. هر چند امروزه، احتمال بروز اشتباه و یا تخلف در به کارگیری اجزای بدنه مستعمل یا مرجوعی به حداقل رسیده است اما اصلاً ضرر ندارد که این احتمال را در نظر داشته باشید. برای این کار در زاویه‌های مختلف، بدنه خودرو، خطوط و طراحی‌های بدنه (از این نظر که ناهماهنگی غیر معمول نداشته باشند)، خط، خش و یا اثر ضربه‌های احتمالی به بدنه خودرو و همچنین رنگ بدنه را در نظر داشته باشید. همچنین می‌توانید در کنار انتهای خودرو، نشسته و از فاصله نزدیک به بدنه خودرو، موارد یادشده را بررسی کنید. در مورد درها، نشانه‌هایی از قبیل وجود‌ها له‌ای از رنگ روی شیشه‌ها می‌تواند دلیل بر رنگ شدگی دوباره باشد. همچنین از بخش‌های فلزی سپر و گلگیر غفلت نکنید. در صورتی که نشانه‌هایی از رنگ زدگی در آن‌ها دیدید، این موضوع نیز می‌تواند یکی از نقص‌های خودرو محسوب شود.
3 – عملکرد اجزای متحرک بدنه: بعد از بررسی ظاهر، عملکرد اجزای متحرک بدنه را بررسی کنید. هریک را باز کنید و ببندید و روان بودن آن‌ها را مد نظر بگیرید. این که این اجزا هنگام بسته شدن، به خوبی در سرجای خود قرار بگیرند اهمیت دارد. مثلاً این که فاصله‌ها و درزها، تراز باشند. به صدای بسته شدن هم دقت کنید. چرا که ممکن است مشکلی داشته باشد که بعداً خود را نشان دهد. بازدید تایرها هم اهمیت دارد. علاوه بر ظاهر نو، این که مارک یکسانی داشته باشد نیز مهم است.
4 – تجهیزات داخلی: پس از بدنه، نوبت به داخل خودرو می‌رسد. اگر چه جزئیات تجهیزات داخلی، بیشتر است، با این حال می‌توانید آن مواردی که مهم تر است را در اولویت بگذارید. عملکرد مناسب بالابرهای برقی یا دستی شیشه، یکی از موارد مهم است. دقت کنید که شیشه‌ها در محدوده خود، کاملاً و بدون مشکل بالا و پایین بروند. قدم بعدی مربوط به عملکرد صحیح کیلومترها و آمپرهاست. صحت عملکرد نشانگرهای دور موتور و بنزین را بررسی کنید. کمربند را باز کنید و ببندید و ترمزدستی را کشیده و بخوابانید تا از صحت چراغ‌های آن‌ها مطمئن شوید. بررسی صندلی و اهرم‌های آن هم یادتان نرود. یکی دیگر از اجزای مهم داخلی، کولر و یا بخاری است. آن‌ها را روشن کنید و به ویژه دورهای متفاوت فن را امتحان کنید. درباره کیلومتر خودرو هم حواستان باشد که طبق قانون، به خودرویی نو گفته می‌شود که به هنگام تحویل به مصرف کننده، بیش از 99 کیلومتر، مسافت طی نکرده باشد.
5 – روشنایی: این که گفتیم یک نفر همراه تان باشد برای این موقع است. از همراه تان کمک بگیرید و عملکرد لامپ‌های ماشین را بررسی کنید. چراغ‌های بالا و پایین و روشنایی و نور کافی آن‌ها را هم در نظر داشته باشید. راهنماهای عقب و بغل، لامپ‌های روشن کننده محدوده پلاک و چراغ دنده عقب هم همین طور. البته طبیعی است تنها موردی که بررسی آن در روز مشکل است، همین لامپ‌ها و محدوده انتشار نور آن‌ها ست. علاوه بر روشنایی خارج، روشنایی داخل خودرو هم مهم است.
6 – موتور: اگر چه بررسی دقیق موتور، کار افراد متخصص است، اما شما به عنوان خریدار، می‌توانید در حد یک کاربر، این قسمت را هم بررسی کنید. برای همین چه در حالت روشن و چه در حالت خاموش کاپوت را بالا بزنید و به خوبی عملکرد قسمت‌های مختلف را زیر نظر بگیرید. همچنین دقت کنید که در هیچ جای موتور، لکه‌های روغن نباشد. از جفت و جور بودن در‌های رادیاتور، باکس آب پاش، روغن ترمز، روغن موتور و… مطمئن شوید. همین طور سطح انواع روغن‌ها در موتور را بررسی کنید که به میزان استاندارد پر باشند. از طرف دیگر، هنگام روشن بودن موتور به صدای خودرو گوش کنید تا اگر ایراد و صدای نامعمولی بدهد، متوجه شوید. صداهای نامعمول را به ویژه وقتی کولر روشن بوده و موتور تحت فشار بیشتری است، می‌توانید به مدت کوتاهی بررسی کنید.
7- تجهیزات و متعلقات: خودروسازان، عموماً تجهیزات اضافی همچون جک، زاپاس، کلید زاپاس، جعبه‌های ابزار، مثلث خطر و آچار چرخ را همراه خودرو به مشتریان تحویل می‌دهند. لذا در حالی که آن‌ها را تحویل می‌گیرید، از سالم بودن و صحت عملکرد هر کدام هم مطمئن شوید. همچنین ممکن است کارخانه، تجهیزات بیشتری را تضمین کرده باشد که باید این موارد را هم خودتان متناسب با مدل خودرو بررسی کنید.
حل اختلاف با خودروساز درباره معیوب بودن خودرو
در صورتی که عیب و نقصی را در خودرو تشخیص دادید، در مرحله اول باید به نمایندگی اعلام کنید. در صورت بروز اختلاف، قانون، رسیدگی به این موضوع را بر عهده سازمان صنعت استان‌ها و زیر مجموعه آن یعنی سازمان حمایت گذاشته است. در غیر این صورت، موضوع را می‌توان از طریق هیئت حل اختلاف که دبیرخانه آن در سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌ها ست، پیگیری کرد. این هیئت متشکل از نماینده عرضه کننده خودرو،کارشناس رسمی‌دادگستری و کارشناس نیروی انتظامی است که به ریاست کارشناس رسمی دادگستری است. ثبت اعتراض و رسیدگی به آن در این هیئت رایگان است اما حق الزحمه کارشناس رسمی دادگستری در این هیئت، باید ظرف پنج روز توسط شاکی پرداخت شود. در صورت اعتراض هر یک از دو طرف به رأی صادره، موضوع در دادگاه قابل پیگیری خواهد بود. طبق قانون، دادگاه نیز باید خارج از نوبت و حداکثر ظرف 2 ماه رای خود را صادر کند.
