همان‌طور که می‌دانیم، لرزش در خودرو می‌تواند نتایج بدی به همراه داشته باشد؛ از بروز عیب و ایراد در بدنه و دیگر قسمت‌ها خصوصا مفاصل و اتصالات چرخ‌ها و قسمت‌های بدنه و حتی به صدا افتادن داخل اتاق تا افزایش مصرف سوخت. به طور کلی زمانی که قسمتی از یک خودرو دچار لرزش می‌شود، نیرویی که توسط موتور تولید می‌شود در این قسمت‌ها هدر خواهد رفت چرا‌که یا قسمتی از آن صرف تولید لرزش می‌شود و یا قسمتی از آن برای کاهش این لرزش باید هزینه شود.

 

منظور از بالانس تایر‌ها چیست؟

به طور خلاصه و ساده می‌توان گفت منظور از بالانس‌کردن تایر‌ها، گرفتن لرزش آن در اثر ناهمگنی‌های موضعی آن است. رینگ چرخ و حتی خود لاستیک می‌توانند به صورت ناهمگن ساخته شده باشند و یا در طول زمان و در اثر کارکرد و برخورد با پستی و بلندی‌های مسیر دچار مشکلاتی شوند. این عیوب باعث چرخش نامتوازن تایر ‌حین حرکت در سرعت‌های مشخصی می‌شود که برای رفع این حالت باید تایر را بالانس کنیم. بالانس کردن چرخ‌ها با کمک دستگاه انجام می‌شود و برای این کار در لبه رینگ و مکان مشخصی که کمک به رفع این حالت می‌کند، باید وزنه‌های سربی مناسبی قرار داد.

تایر بد، رینگ معیوب

ریم یا چیزی که در کشورمان به آن رینگ می‌گوییم، قطعه‌ای فلزی است و به همین خاطر می‌تواند‌ حین حمل و نقل و یا حتی پروسه تولید، دچار مشکلاتی شود. این عیوب به‌راحتی منجر به برهم خوردن بالانس تایر‌ها شده و لرزش‌هایی را ایجاد می‌کنند. ضمن اینکه می‌توانند منجر به خرابی تایر و ایجاد لاستیک‌سایی نیز شوند. همچنین وجود ایراد در تایر حتی در نمونه‌های معروف خارجی نیز هر چند بسیار کم دیده می‌شود اما نادر هم نخواهد بود. به همین خاطر گاهی مواقع‌ حین بالانس‌کردن چرخ‌ها دیده می‌شود که ایراد از خود رینگ مثل تابیدگی و یا خود تایر است.

بالانس درجا و روی دستگاه

گاهی مواقع تایر روی دستگاه و به طور جدا بالانس و تنظیم می‌شود و گاهی مواقع همان طور که در زیر خودرو قرار دارد. از فواید بالانس جدا و روی دستگاه در این است که بعد از بالانس‌شدن تایر‌ها، اگر باز هم ایرادی از سیستم تعلیق وجود داشته باشد، به خوبی نمایان خواهد شد. از طرف دیگر با بالانس روی دستگاه، ممکن است با وجود ایراد کوچکی در قسمتی از سیستم تعلیق باز هم شاهد لرزش در تایر‌ها در سرعت‌های بالا باشیم که با بالانس درجا که تایر از جای خود خارج نمی‌شود، این عیوب تا حد زیادی برطرف خواهد شد؛ چرا که تایر متناسب با وضعیت سیستم تعلیق، تنظیم و وزنه‌گذاری می‌شود.

بالانس عقب و جلو

به طور معمول و تجربی ثابت شده است که اگر تایر‌های جلو خودرو دچار نابالانسی باشند، در سرعت‌های بین 80 تا 90 کیلومتر ایجاد لرزش می‌کنند و این حالت برای تایر‌های عقب در سرعت‌های بالاتر یعنی بین 120 تا 140 کیلومتر رخ می‌دهد. نکته قابل ذکر این است که بهتر است هر بار بعد از تعویض تایر‌ها به صورت ضربدری و یا خطی، آنها را دوباره بالانس کنیم.

اتصالات و پلوس‌ها

گاهی مواقع لرزش در تایر‌ها و محور‌ها، ناشی از نابالانسی آنها نیست و به خرابی و وجود مشکل در اتصالات بازمی‌گردد. از شایع‌ترین آنها که در خودرو‌های محور محرک جلو دیده می‌شود، ایراد در پلوس‌هاست که غالبا هنگام شتاب‌گیری در دنده 2 خود را به خوبی نشان می‌دهد.

منبع: عصر خودرو

ترمز یکی از قطعات مصرفی در اتومبیل با درجه ایمنی Grade A یا فوق ایمنی است که این درجه ایمنی نشان از اهمیت فوق­العاده این قطعه به ظاهر ساده دارد. در ترمز­گیری­های شدید و در مواقع حساس که بحث ایمنی جان سرنشینان خودرو و خسارات مالی سنگین مطرح است، اهمیت لنت ترمز بیشتر مشخص می­شود. اما یکی از مواردی که رانندگان اتومبیل گاه­و­بیگاه با آن سروکار دارند، صدای ناشی از لنت براثر ترمز کردن است. این صدا گاه در مواقع خاصِ حرکتی و گاه به دلیل استفاده از نوعی ماده به­خصوص در لنت و یا اجزای سیستم ترمزی، تولید و باعث مراجعه مکرر دارندگان خودرو به نمایندگی شرکت­های خودروساز یا سایر تعمیرگاه­ها می­شود زیرا سبب ایجاد احساس عدم اعتماد راننده به سیستم ترمز می­گردد و این تصور را به­وجود می­آورد که عملکرد آن اشکال دارد. این مسئله مختص یک یا چند کشور نیست بلکه موضوع روز بسیاری از شرکت­های مهم خودروساز و قطعه­ساز در دنیاست و باعث تحمیل هزینه­های گزافی به آنها شده است. هم اکنون تحقیق در این زمینه باعث تعریف پروژه­هایی در سطوح بالای تحقیقاتی در دانشگاه­های معتبر با استفاده از دستگاه­های بسیار پیشرفته شده، اما نکته حائز اهمیت آن است که هر صدای ترمزی لزوماً به مفهوم وجود عیب نیست. در ادامه به تعریف انواع صداهای ترمز و ارائه راهکارهای پیشنهادی برای حذف آنها می پردازیم.

 

انواع صدای ترمز

صدای لنت ترمز با توجه به شدت و بلندی آن ولی به­طور کلی صدای ارتعاش آرام را ناله (Groan) و صدای ارتعاش سریع را جیغ (Squeal) می­نامند.

فاکتورهای طراحی لنت ترمز اتومبیل

در طراحی لنت موارد زیر باید در نظر گرفته شود:

شیار میانی لنت ترمز به عنوان نشانگر حد مجاز استفاده از لنت ترمز همچنین محلی برای خروج گاز و گرد و غبار ناشی از مصرف لنت است.

1- در شرایط متفاوت جوی می­بایست کارایی یکسانی داشته باشد. این کارایی مطلوب باید در محدوده متفاوت دمایی هنگام رانندگی نیز حفظ شود.

2- پدال­گیری خوب در تمام مواقع.

3- طول عمر بالا (به لحاظ صرفه اقتصادی)

4- قابلیت عملکرد در شرایط متفاوت، بدون ایجاد صدا.

5- لنت باید به نحو مطلوبی توانایی توقف خودرو را داشته باشد.

6- محدودیت­های ابعادی برای مونتاژ.

7- عدم استفاده از مواد آزبستی.

8- خروجی غبار کمتر (به ­منظور تمیز باقی ماندن چرخ)

میزان خروجی غبار لنت و تفاوت سطوح داخلی دو چرخ گاه استفاده از یک ماده نرمتر برای لنت به ­منظو جلوگیری از ایجاد صدا پیشنهاد می­شود که این موضوع به کاهش عمر لنت می­انجامد.

مواد مورد استفاده در لنت ترمز

در این قسمت با بخش­های اصلی ساختمان لنت ترمز آشنا می­شوید زیرا شاید در برخی موارد تغییر ساختار مواد مصرفی در لنت، یکی از راه­های حذف صدا باشد. موادی که در ترکیب لنت مورد استفاده قرار می­گیرند، عبارتند از: مواد اصطکاک­زا مثل گرافیت، پودر فلز مانند سرب، روی، برنج و آلومینیم، مقیدکننده­ها، پُر­کننده ها و عوامل بهبود­دهنده که در ادامه به تشریح هر ­یک می پردازیم.

1- پودر فلز به منظور افزایش مقاومت مواد در برابر دما و سایش به ترکیب اضافه می­شود.

2- مقیدکننده­ها (Binder): چسب­هایی هستند که مواد اصطکاکی را کنار هم نگه می­دارند. رزین Phenolic رایج­­ترین نوع آن است.

3- Filler ها همانند تراشه­های لاستیکی هستند که در مقادیر کم برای کاهش صدای لنت به ترکیب افزوده می­شوند.

تاثیر نوع لنت ترمز بر ایجاد صدا

تنوع بسیار نوع لنت و ترکیبات موجود در آن، تاثیر قابل­توجهی بر صدای تولیدی لنت می­گذارد. در ذیل به بعضی از پارامترهای مربوط به آن اشاره می شود:

لنت­های نیمه فلزی: معمولاً باعث ایجاد صدا می­شوند که این مسئله به­دلیل سختی بیشتر آنها نسبت به لنت­های غیر­آزبستی است. ترکیبات فلزی این نوع لنت­ها، هنگام ترمز­گیری و سایش فلز به فلز باعث ایجاد صدای جیغ می­شود.

مقدار Fillerها و Binderها در ماده اصطکاکی لنت تفاوت چشمگیری در میزان صدای جیغ تولیدی از لنت­های جلو یا عقب ایجاد می­کند. در این حالت افزودن اجزایی نظیر گرافیت،کربن و ترکیبات بهبود­دهنده لاستیکی می­تواند باعث کاهش صدای لنت شود. اضافه کردن برنج می­تواند باعث رفع ارتعاشات و همچنین تمیز­کاری دیسک و یا کاسه چرخ شود.

شکل هندسی لنت نیز می­تواند بر میزان صدای تولیدی موثر باشد. لنتی با گوشه­های پخ­خورده می­تواند روی دیسک ترمز، بدون ایجاد ارتعاش بلغزد. همچنین لنت­های چاک­دار باعث تغییر فرکانس لنت­های مرتعش می­شوند.

بعضی لنت­ها پوششی ویژه دارند که به سطح دیسک منتقل می­شود. این پوشش­ها باعث ایجاد یک نوع فیلم روی دیسک می­شوند که ارتعاش و صدا را کاهش می­دهد.

صدای جیغ ترمز عقب اغلب به­دلیل انباشته شدن گرد لنت و … بین لنت­ها و کاسه چرخ تولید می­شود. برای حل این مشکل، گرد و غبار ناشی از لنت ترمز را از روی کفشک­ها و صفحه پشت­بند لنت و اجزای مربوطه پاک کنید.

اقدامات اولیه برای حذف صدای ترمز اتومبیل

علت اولیه صدای ترمز ارتعاش است. در ترمزهای دیسکی ارتعاشات می­تواند بین لنت و دیسک، لنت و کلیپر یا کلیپر و اتصالات نصب شده بر روی آن وجود داشته باشد. در ترمزهایی که از سیستم کاسه چرخ استفاده می­کنند، ارتعاشات می­تواند بین کفشک و کاسه چرخ یا کفشک و صفحه پشت­بند آن ایجاد شود. همچنین ارتعاش در یک قسمت می­تواند باعث تحریک و ایجاد ارتعاش در قسمت دیگر شود؛ به­خصوص که قطعات پیوسته در حال سبکتر شدن هستند و به این ترتیب ارتعاش آسانتر صورت می­گیرد.

برای حذف صداهای اولیه، استفاده از صلبیت اجزای سیستم ترمزی در اولویت است که در طراحی سیستم های ترمزی، دمپینگ یا حذف­کننده ارتعاش اولیه توسط عوامل ذیل قابل اجراست:

1- هنگام ترمز به دقت گوش کنیم و ببینیم صدایی از لنت شنیده می­شود یا نه و در صورت لزوم چک کنیم لنت­ها در جای خود محکم هستند؛ به طوری که با دست جابه­جا نمی­شوند.

حتماَ بنظرتان مسخره می آید. چه رابطه ای می تواند بین سه عامل بالا باشد.

در چند کلاس اتومبیلرانی که در گذشته برداشته ام این رابطه اینطور تعریف می شود. اولاَ که یک دلار صد سنت است.

اگر شما درخط مستقیم با تمام قدرت ترمز کنید تمام صد سنتی که در اختیار شماست صرف نگه داشتن ماشین می شود.

اگر دارید بسرعت دور می زنید و از ترمز استفاده نمی کنید تمام صد سنت شما دارد سعی می کند از لیز خوردن ماشین جلوگیری کنید.

حالا اگر تصمیم بگیرید که در حین دور زدن ترمز بکنید مقداری از این چسبندگی دارد صرف نگاه داشتن اتومبیل و بقیه دارد صرف ترمز می شود یعنی نه شما یک ترمز درست و حسابی دارید و نه چسبندگی درست و حسابی و اینجاست که ممکنست ماشین لیز خورده و دور خود بگردد. پس اگر بتوانیم از فلسفه یا پیچ یا ترمز استفاده کنیم ممکنست جلو باشیم.

به قهرمانان نگاه کنید که قبل از رسیدن به پیچ تمام ترمزهای خود را می کنند و یک دلاری خود را موقع پیچ فقط صرف پیچیدن می کنند و البته از گاز برای پیچیدن بهتر استفاده می کنند.

بسیاری از ما دیر ترمز می کنیم که از مسیر صاف تا حد ممکن استفاده کنیم و وقتی وارد پیچ می شویم مجبور می شویم که تعدادی از یک دلار خود را بین چسبندگی برای پیچیدن و چسبندگی برای ترمز صرف کنیم و آنجاست که ماشین در پیچ از کنترل خارج می شود و نه ترمزمان ترمز می شود و نه پیچیدنمان پیچیدن می شود.

فراموش نکنیم که بمحض اینکه در یک پیج لاستیک ها قفل شوند (در نبود ABS) از آن پس فقط مسیر مستقیم را دنبال می کنند و دیگر نمی پیچند و بهمین علت اگر ناگهان ترمز را رها کنید ماشین یکباره شروع به پیچیدن می کنند زیرا تمام دلار بالا صرف پیچیدن می شود. گاه در این مرحله راننده کنترل را از دست می دهد چون انتظار آنرا ندارد.

یادم هست که یکبار که در زمان دانشجویی با اتوبوس ایران پیما از تهران به شیراز می آمدم برف شدیدی در یک گردنه گرفته بود و ناگهان یک اتومبیل که روی یخ لیز خورده بود و از پهنا درست جلوی ما بود ظاهر شد راننده هم پیچید و هم ترمز کرد ولی ماشین داشت همانطور صاف می رفت و ناگهان متوجه شد که بهتر است یک دلاری خود را صرف پیچیدن کند و بمحض رها کردن ترمز اتوبوس پیچید و از چند متری اتومبیل پیکان که سرنشینانش خودشان را برای یک تصادف بد آماده کرده بودند گذشت.

 

لطفا” بلافاصله بعد از وارد شدن به داخل خودرو سیستم تهویه هوا را روشن نکنید.

 

پس از وارد شدن به داخل خودرو، پنجره های خودرو را پایین کشیده و صبر کنید تا هوای داخل خودرو عوض شود، بعد ازچند دقیقه می توانید سیستم تهویه مطبوع خودرو را روشن نمایید.ایا می دانید دلیل انجام این کار چیست؟بر اساس تحقیقات صورت گرفته ، داشبورد ، صندلی وسیستم تهویه هوای خودرو از خود گازبنزن ساطع می کنند که یک گازبسیار سمی و سرطانزاست( حتما” بارها بویی شبیه پلاستیک گرم شده را در خودرویتان احساس کرده اید ،این همان بوی گاز سرطانزای بنزن است.) علاوه بر سرطانزایی ، گاز بنزن به استخوان ها اسیب رسانده ( مسمومیت استخوان ها) ونیز باعث ابتلا به انومیا (نوعی از سرطان خون مربوط به گلوبولهای قرمز خون) و کاهش سطح گلوبولهای سفید بدن می گردد

تماس طولانی مدت با این گاز سمی باعث ابتلا به لوکمیا (نوع دیگری از سرطان خون مربوط به گلوبولهای سفید خون) ودر مواردی همزمان با افزایش ریسک ابتلا به سرطان باعث سقط جنین در خانمها نیز می گردد. جالب است بدانید:میزان سطح قابل قبول بنزن در هوای ازاد حدود 50 میلی گرم در هر فوت مربع می باشد،در حالیکه میزان بنزن موجود در داخل یک خودروی پارک شده با پنجره های بسته بین 200تا 400 میلی گرم می باشد.حال اگر این خودرو در فضای باز و زیر نور خورشید در دمای بالای 60 درجه فارنهایت پارک شده باشد سطح بنزن موجود در فضای داخل ان بین 2000 تا 4000 میلی گرم بالا می رود که 40 برابر بیشتر از سطح قابل قبول ان می باشد.افرادیکه سوار خودرویی با پنجره های بسته می شوند بطور اجتناب ناپذیری در معرض تنفس پی در پی و بیش از اندازه این گاز مهلک و سمی قرار می گیرند.

بنزن گازیست که :کلیه ها و کبد را تحت تاثیر قرار داده و از همه خطرناکتر اینکه بدن انسان به سختی می تواند این ماده سمی و خطرناک را دفع نماید.

پس دوستان عزیز قبل از سوار شدن داخل خودرو، پنجره ها و درب خودرویتان را باز نمایید و بگذارید هوای سمی و زهرالود انباشته شده داخل اطاق خودرو خارج گردد، به عبارت دیگر این ماده سمی را از فضای خودروی خود بیرون برانید.

منبع: ایران خودرو